İzmir Dayanışma Dergisi

İRTİBAT BÜROLARININ İŞLEYİŞİ

Erol Sönmezocak — 2025-04-10

Ticari faaliyet dışında iletişim, karşılama, ağırlama, bağlantı kurma, yatırım yapılacak ülkede Pazar araştırması yapma, iş olanaklarını araştırma, yatırım yapılacak ülkenin toplumsal, ekonomik ve kültürel yapısını öğrenme ve araştırma gibi amaçlarla yurtdışında yerleşik kişi ve kuruluşlar tarafından açılan bürolara irtibat bürosu denir.

DEVLET VE ÖZEL SEKTÖR TAHVİLLERİ İÇİNDE PROJE TAHVİLLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Hüseyin Kaya — 2025-04-10

Günümüzde özel sektör ve kamu yatırımları artmakta ancak buna bağlı olarak gelir kaynakları bu oranda artmamaktadır. Ülkemizde 81 il içinde 29 büyükşehir belediyesi vardır. Büyükşehir olan illerde köyler mahallelere döndüğü için, şehirde yaşama oranı %93,4’e yükselmiştir.(2022 verileri)

Şehirleşme oranı arttıkça belediyelerin altyapı, ulaşım ve telekomünikasyon yatırımlarının da maliyetleri oldukça artmaktadır. Hatta bazı şehirlerde şehir inanılmaz oranlarda dikey ve yatay büyüdüğü için inanlarda ‘’sonsuz şehir sendromu’’ da yaratmaya başlamıştır.(Örnek İstanbul)

Artan şehirleşme oranında gelirler yeterince artmamış bu sebeple uzun vadeli borçlanma gereksinimi ortaya çıkmıştır. Türkiye’de yerel hizmetlerin büyük kısmı belediyeler tarafından sunulmaktadır.

TÜRKİYE’DE VERGİ ADALETİ VE DOLAYLI VERGİLERİN EKONOMİYE ETKİLERİ: KÜRESEL KARŞILAŞTIRMALAR VE İSTATİSTİKLER

Gülden Kaman — 2025-04-10

Bu makale, Türkiye’de vergi adaleti konusunu ele alarak dolaylı vergilerin ekonomiye etkilerini incelemektedir. Türkiye'deki dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki yüksek payı, gelir dağılımı adaleti, tüketim üzerindeki baskılar, kayıt dışı ekonomi ve yatırımlar açısından değerlendirilmektedir. Türkiye’nin mevcut vergi politikaları, Avrupa ve OECD ülkeleriyle karşılaştırılarak analiz edilmekte ve adil bir vergi sistemine yönelik çözüm önerileri sunulmaktadır. Araştırma, literatür taraması, güncel istatistikler ve uluslararası karşılaştırmalar ışığında şekillendirilmiştir.

VERGİ MÜFETTİŞİNE İBRAZ EDİLEMEYEN DEFTER VE BELGELERİN AKIBETİ NE OLABİLİR ?

Mustafa Alpaslan — 2025-04-10

Bilindiği gibi, vergi mükelleflerinin yasal olarak tutmak ve kullanmak zorunda olduğu defter ve belgeler ile ibrazı gerekli diğer kayıtların vergi incelemesine yetkili kimselere süresi içerisinde mazeretsiz olarak ibraz etmemesi halinde bu fiil defter ve belgelerin gizlenmesi, kaçakçılık suçunu oluşturmaktadır.1 Bu fiilin yaptırımı 18 aydan 3 yıla kadar hapis cezasıdır.

LİMİTED ŞİRKETİN ANONİM ŞİRKET TÜRÜNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ SÜRECİ VE YAPILMASI GEREKEN İŞ VE İŞLEMLER İLE TÜR DEĞİŞİKLİĞİNİN AVANTAJLARI

Şevket Kartal — 2025-04-10

Bilindiği üzere, 6762 sayılı Eski Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirketler için; kuruluşta en az 5 ortağın gerekliliği, her yıl yapılması gereken genel kurullarda bakanlık komiseri bulundurma zorunluluğu, kuruluş için asgari sermaye tutarının yüksekliği, yönetim kurulunun en az 3 kişiden oluşması, yönetim kurulu üyelerinin şirketin ortağı olması zorunluluğu vb. birçok prosedürlü, maliyetli ve zorlayıcı şartlar gerekliydi. Bu neden ve gerekçelerle, eski Türk Ticaret Kanunu’nun yürürlükte olduğu dönemler içerisindeki şirketler, Limited Şirket türünden kurulmuştu.

14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan ve 01.07.2012 tarihi itibariyle yürürlüğe giren, 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu ile söz konusu olumsuzluklar giderilmiş ve dolayısıyla, Limited şirketlere göre Anonim şirketler, fevkalade cazibeli hale getirilmiştir.

VERGİ UYGULAMASI’NDA 2 NOLU İHBARNAME VE MÜKELLEF HAKLARI ÜZERİNE

Nazlı Gaye Alpaslan Görgülü — 2025-04-10

Vergi uygulamalarımızda sıkça karşılaştığımız konulardan bir tanesi de, vergi mahkemesi kararına veya Danıştay kararlarına göre veya diğer yargı organlarının kararlarına göre düzenlenen ihbarnameler (bildirimler) vergi mahkemesinde dava konusu edilebilecek midir? Bu sorunun yanıtı çoğunlukla hayır olmalıdır. Çünkü, (2) nolu bu tip ihbarnameler esasında 213 sayılı VUK’a göre bir ihbarname niteliğinde değildir.1 (2) nolu ihbarnamelerde bir vergi hatası bulunduğu takdirde bu hataların düzeltilmesi ile ilgili olarak dava açılması veya 213 sayılı VUK’nun ilgili hükümlerine göre düzeltme talep edilmesi mümkündür. Bu ihbarnameler esasen, bildirim özelliği taşımaktadırlar. 213 sayılı VUK’nun 34 ve izleyen maddelerinde ihbarname esası ayrıntılı olarak açıklanmış bulunmaktadır. 35. madde hükmünde ihbarnamenin kapsamı ve içeriği ayrıntılı olarak belirtildikten sonra VUK 66 Seri Nolu Genel Tebliğde ihbarnamelerle ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir

TMSF’NİN ŞİRKETELERE KAYYIM OLARAK ATANMASI VE SONUÇLARI

Hüseyin Yörükoğlu — 2025-04-10

4 Şubat 2025 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7539 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 7. Maddesi ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’nun (TMSF) şirketlere kayyım olarak atanmasına ilişkin düzenleme yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu düzenleme, muhalefet partilerinin Anayasa’ya aykırılık ve ticari faaliyetler üzerinde risk oluşturduğu eleştirileri nedeniyle 9. Yargı Paketi’nden çıkartılmıştı.

Ancak, düzenleme 25/7/2018 tarihli ve 7145 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanuna 2’nci geçici madde olarak eklenmek suretiyle yayımlanmıştır.

Üç “T” bir “Ş”…?

Etcan Kezer — 2025-04-10

Duvara monte edilmiş içinde beyaz bir floresan lamba olan, ön yüzü beyaz buzlu camdan yapılma daracık, küçük bir dolap olurdu dahiliye doktorlarının odasında.

Siyah beyaz röntgen filmlerini o cama tutturur, ışığı yakar bakarlardı dakikalarca.. Eğer bir göğüs filmi ise, ahh ahhh vah vahhh , çok bulutlu , bak nasıl puslu, bak su birikmiş burada falan diye, adeta fala bakar gibi uzun uzun izlenir , yorumlanırdı bu filmler. O kartondan hallice, A3 ten küçük gri/siyah torsinton, organ gölgesi bulunan kağıda bakarak , “kaç yıldır ?” , “günde kaç paket ?” gibi ilginç sorular yönetilirdi filmin pardon o ciğerin sahibi hastaya. Bir kol bacak filmi falansa asılan, çatlak mı kırık mı bulmacası başlardı. “Aaa bak bak parçalı kırık bu, “off çok fena yerden kırılmış”.

MERKEZİ TÜRKİYE’DE ŞUBESİ SERBEST BÖLGEDE BULUNAN ŞİRKETLER İLE İLGİLİ BAZI ÖZEL DURUMLAR

Menderes Çetin — 2025-04-10

Serbest bölgeler; üretim yapan mükelleflere birçok vergisel avantajı sağlamaktadır.
Bunları;
- Üretilen ürünlerin satışından elde edilen kazançlara yönelik kurumlar/gelir vergisi istisnası,
- Üretimde çalışan personellerin ücretleri üzerinden oluşan gelir vergisinin teşviki ile damga vergisi istisnası,
- Üretilen ürünlerin satışı sırasında uygulanan KDV istisnası,
- Üretim faaliyetiyle ilgili olarak yapılan sözleşmelerde uygulanan damga vergisi istisnası olarak sıralayabiliriz.

ŞİRKETİN TESCİLİNDEN ÖNCE YAPILAN KİRA ÖDEMELERİ GİDER KABUL EDİLİR Mİ?

Menderes Çetin — 2025-04-10

Şirket kuruluşundan önce yapılan hazırlık işlemlerinden birisi de şirketin faaliyet göstereceği yerin kiralanmasıdır. Bu aşamada şirketin tüzel kişiliği oluşmadığı için kiralama işlemi ortaklar tarafından yapılmakta; bir başka ifade ile kira sözleşmesinde ortakların isimleri yer almaktadır. Dolayısıyla bu sözleşmeye istinaden yapılan ödemeler ortaklar tarafından karşılanmaktadır. Yapılan bu ödemelerin şirketin faaliyetini yürüteceği yer için yapılmış olduğu açık olsa da şirketin kayıtlarında gider olarak gösterilip gösterilemeyeceği tereddüt konusu olabiliyor.

KURUMLAR VERGİSİNDE ZARAR MAHSUBU

Seyit Yaşar — 2025-04-10

Zarar bir işletmenin öz sermayesinde meydana gelen eksilmedir. Bir iktisadi birimin giderleri, gelirlerini aşınca aradaki fark sermaye eksilmesiyle karşılanır. Dolayısıyla, zarar, gelirin gideri aşması hali olarak ifade edilen karın zıddıdır.

Bu makalemizde kurumlar vergisi açısından zarar mahsubu konusuna değinilecektir.

VERGİ KAÇIRMA ÜZERİNE YAPILAN AKADEMİK ÇALIŞMALARIN VOSVİEWER İLE BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Erdoğan Ceylan — 2025-04-10

Bu çalışmanın amacı, vergi kaçırma kavramı üzerine yapılan akademik çalışmaların temel bibliyometrik analizinin yapılması ve bağlantı haritalarının çıkarılmasıdır. Araştırma sonucunda vergi kaçırma kavramına yönelik çalışmaların bütüncül bir bakış açısı ile okuyucuların dikkatine sunulması hedeflenmektedir. Çalışmada, Web of Science veri tabanında son 30 yıl içinde (1995-2024) yayınlanan makaleler araştırma kapsamına dahil edilmiş ve 1.910 yayın veri setini oluşturmuştur. Veri setinin analizi Vosviewer programı yardımıyla yapılmıştır. Araştırma sonucunda; en çok eserin 2020 yılında yayımlandığı, en çok yayın yapanlar bakımından, ülke bazında Amerika, dergi bazında Journal of Puplic Economics, yayıncı bazında Elsevier, bilim alanı bazında ekonomi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, en üretken yazar Colin C. Williams, en etkili yazar James Alm, bağlantı gücü en yüksek yazar Erich Kirchler olarak tespit edilmiştir. Vergi kaçırmayla en sık kullanılan anahtar kelime vergi uyumu olarak belirlenmiştir. Bulgular, vergi kaçırma kavramına yönelik araştırmaların sürekli artış gösterdiğini ve zaman içinde farklı bilim alanları kapsamında incelemeye konu olduğunu göstermektedir.

FİNANSAL OKURYAZARLIK ALANYAZINI KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Eda Çevik — 2025-04-10

Bu makale, finansal okuryazarlık konusundaki İngilizce ve Türkçe literatürü karşılaştırarak ortak noktaları ve eksik yönleri belirlemeyi amaçlarken, araştırmacılara gelecek çalışmaları için rehberlik yapmayı hedeflemektedir. Araştırmada 2020-2024 yılları arasında Web of Science ve Dergipark veritabanlarında yayımlanan makaleler analiz edilmiştir. Veri temizleme sürecinde GPT büyük dil modeli kullanılarak verinin analize uygun hale getirilmesi sağlanmıştır. Çalışmada, anahtar kelimeler, konular ve araştırma alanlarında frekans analizleri yapılmış, ayrıca anahtar kelime birliktelik ağı oluşturulmuştur. Bu işlemler Python programlama dili kullanılarak gerçekleştirilmiş ve görselleştirilmiştir. Bulgular, her iki literatürde de finansal okuryazarlığın finansal davranış ve eğitim ekseninde ele alındığını gösterirken, yapay zeka ve blockchain teknolojileri gibi geleceği şekillendirmesi beklenen kavramların finansal okuryazarlık üzerindeki etkilerinin yeterince incelenmediğini ortaya koymuştur. Bu durum, alan yazında önemli bir niş konu olarak tespit edilmiştir.

MÜŞTERİ ETKİLEŞİMİ (CUSTOMER ENGAGEMENT) KAVRAMI ÜZERİNE YAPILAN ARAŞTIRMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Mohammad Atariani — 2025-04-10

Son dönemlerde müşteri ilişkileri konusunda çok daha özel ve farklı bilgilere sahip olmak rekabette başarının temel anahtarı olarak kabul edilmektedir. Özel ve farklı bilgilere sahip olmanın da en temel yolu müşterilerle etkileşime girmektir. Bu çalışmada da, müşteri etkileşimi (customer engagement) kavramı ele alınmış ve bu alanda son yıllardaki araştırma eğilimlerinin analizi yapılmıştır. Çalışmanın amacı, özellikle 2020-2025 yılları arasında yayınlanan makaleler ışığında, bu kavramın gelişimini ve yeni ortaya çıkan araştırma konularını anlamaktır.

Çalışmada yalnızca Web of Science veri tabanında yer alan ve belirlenen yıllar arasında yayınlanmış toplam 4850 makalenin Vosviewer ile bibliyometrik analizi yapılmıştır. Bulgulara göre, müşteri etkileşimi konusundaki makalelerin sayısı, özellikle son yıllarda artış göstermiştir. Örneğin, 2023 yılı 1163 makale ile en yoğun yayın yapılan dönem olmuştur. En fazla makale Journal of Retailing and Consumer Services dergisinde yayınlanmıştır. Ayrıca, müşteri etkileşimi literatüründe yayın yapan başlıca yazarlar arasında Rather Raouf Ahmad, Hollebeek Linda D. ve Khan Imran yer almaktadır. Müşteri etkileşimi ile ilgili araştırmaların küresel düzeyde hızla yayıldığı görülmektedir. En çok araştırma yapılan ülke, Amerika Birleşik Devletleri’dir. Buna karşılık, Türkiye, Umman, Tunus, Kuzey Makedonya, Kuveyt ve Suudi Arabistan gibi ülkeler, bu alanda yeni yeni araştırma yapan ülkeler arasında yer almaktadır. Bu bulgular, müşteri etkileşimi alanında farklı coğrafyalardan artan akademik ilgiyi gözler önüne sermektedir.

Araştırma ayrıca, müşteri etkileşimi alanında değişen dinamikleri ve artan yenilikleri ortaya koymaktadır. Literatürde müşteri memnuniyeti, sadakat ve deneyim gibi geleneksel konuların yanı sıra, "influencer marketing", "value creation" ve "virtual reality" gibi yeni kavramların yükselişi de dikkat çekicidir.

SİBER SALDIRILAR VE SİBER GÜVENLİK DENETİMİ GEREKSİNİMİ

Özer Kestane — 2025-04-10

Bilişim teknolojilerindeki hızlı gelişme ve ilerlemeler günümüzde işletme faaliyetlerini de değiştirmiş, işletmeler ar-ge, üretim, pazarlama ve finansman gibi tüm alanlarda internet ve internet tabanlı uygulamaları kullanmaya başlamışlardır. Bu uygulama ve araçlar sayesinde yeni ürün ve hizmet tasarımlarını kolayca geliştirmek, pazarlama faaliyetlerini çok daha etkinleştirmek, finansal analizleri rahatlıkla yapabilmek, her alandaki veriyi dijital ortamlarda depolamak, saklamak ve istenilen anda veriye ulaşmak mümkün hale gelmiştir. Fakat bu avantajlar aynı zamanda siber saldırılara maruz kaldığı için çok yüksek riskler de doğurmakta, işletmeleri maddi ve manevi zarara uğratabilmektedir. Bunun için işletmeler siber güvenlik alanlarına oldukça yüksek yatırım yapmakta ve gerekli önlemleri almaya çalışmaktadır. Bu araştırmanın da amacı siber saldırı ve siber denetimler konusunda bir farkındalık yaratmaktır.

Araştırma, bir literatür taraması olup siber saldırılar, siber güvenlik, atak tipleri, standartlar konusunda bilgiler vermektedir. Bu bilgiler ışığında işletmelerin uğrayabileceği siber saldırıların neler olduğu, bu konuda ne gibi önlemler alınması gerektiği, dünya ve ülkemizdeki siber güvenlik standartları konusunda bilinç yaratılmaya çalışılmaktadır.

SOCIAL CRM KAVRAMI ÜZERİNE YAPILAN ÇALIŞMALARIN VOSVIEWER İLE BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yaren Sıla Koç — 2025-04-10

Bu çalışmada, Social CRM (SocialCustomerRelationshipManagment) kavramı ve bu alanda yapılan çalışmalar ele alınıp incelenmiştir. Çalışmada, nicel veriler kapsamında, Social CRM kavramına ilişkin literatürün bibliyometrik analizi yapılarak sistemli bir özet çıkartılmıştır. Çalışmanın amacı, 1981-2024 yılları arasında yayınlanan makaleler ışığında, bu kavramın gelişimini ve yeni ortaya çıkan araştırma konularını anlamaktır.

Çalışmada analiz birimi olarak Web of Science veri tabanında taranan 1981-2024 yılları arasında yayınlanmış toplam 1093 makale baz alınmıştır. Social CRM ile ilgili makaleler incelendiğinde konuyla ilgili en çok yayın yapan ilk üç yazarın May, Carl R., VrontisDemetris, Thomas, Sujo olduğu görülmektedir. En fazla atıf alan Chun-TuanChang,RajAgnihotri, DemetrisVrontis; en fazla atıf alan ülke ABD, İngiltere, Hindistan ve en fazla atıf alan kurumlar ise AucklandÜniversitesi, Southampton Üniversitesi, Newcastle Üniversitesi’dir. En çok atıf alan dergilerin başında Journal of Business Research, International Marketing Review, International Review on PublicandNonprofit Marketing olduğu görülmektedir. Social CRM ile ilgili yayınlarda en sık kullanılan anahtar sözcüklere bakıldığında “cause-related marketing, CRM, socialmedia, customerrelationshipmanagement” kelimeleri başı çekmektedir. Ancak 2022 yılından itibaren ise “salesperformance, customerexperince” gibi anahtar kelimelerin de çalışmalarda yer aldığı gözlemlenmektedir.

EMEK GÜCÜNÜN VERGİLEMESİNDE YÖNTEM KARŞILAŞTIRMASI: MALİ FEDARİLİZMDE ÜLKE ÖRNEKLERİ

Aslıhan Küden — 2025-04-10

Mali federalizm, devletlerin mali sorumluluklarının ve yetkilerinin yönetim birimlerine paylaştırılması olarak uygulandığı üniter yapıya alternatif bir yapıdır. Bu çalışmada, mali federalizm uygulayan üç gelişmiş ülkede emek gelirlerinin vergilendirilme esasları incelenmiştir. Bu ülkeler emeğin vergilendirilmesinde ele alınan indirimler, vergi tekniğinde mevcut unsurlar ile vergi adaleti açısından ödeme gücüne ulaşılmasında dikkate alınan düzenlemeler çerçevesinde araştırılmıştır. Araştırmada karma yöntem kullanılarak ülkelerin mevzuat ve vergilendirme yöntemleri incelenmiş karşılaştırma olanağı sunulmuştur. ABD örneğinde farklı vergilendirme yetkisine sahip idari yapıya sahip olmasına rağmen çifte vergilendirmeyi önlemekle beraber vergilemede sübjektiflik özelliğini koruyan reform düzenlemeler yapılmıştır. Almanya’da federal devletin eyalet bazda vergilendirme yaparken mali eşitliği sağlayıcı federal devlet sınırları çerçevesinde yeknesanlığı koruması şartı kabul edilerek birçok gider indirimleri ile sübjektiflik korunmaktadır. İsviçre’de de mali sorumluluk yönetim birimlerine mükelleflerin omuzlarına aşırı vergi yükü yüklenmemesi amacıyla ayrıştırılarak yaşam standartlarını düşürmemek gerçek ödeme gücüne ulaşabilmek için detaylı harcamalar indirim yapılarak yine sübjektifliğin korunması gerçekleştirilmektedir.

Çalışmanın amacı bu alanda ve örnek ülke vergi politikalarında ihtiyaç duyulan bilgi kaynağındaki yetersizliğin literatüre kazandırılmasıdır. Mevzuat uygulamaları temelinde güncel veriler araştırılmıştır. Türkiye’nin uluslararası vergi politikalarına uyum amaçlı düzenlemelerinde elde edilen bulguların karşılaştırılabilir faydası gözetilmektedir. Emek kaynağının diğer gelir unsurları karşısında korunması ve mali eşitliğin sağlanması bakımından vergilendirmede farklı usul imkanlarının tanınması tavsiye edilmektedir. Bilhassa bölgesel çeşitlilik gösteren heterojen yapı dikkate alındığında verginin sübjektif özelliğinden faydalanılması bakımından beyan usulü daha detaylı incelenmektedir.

MUHASEBE BİLGİ SİSTEMİ-BAĞIMSIZ DENETİM VE ROBOTİK SÜREÇ OTOMASYONU İLİŞKİSİ

Gönül Alkan — 2025-04-10

Robotik süreç yazılımlarının amacı, insanların faaliyetlerini yürütmelerine destek olmak veya onları bireysel faaliyetlerden tamamen kurtarmaktır. Robotik yazılımlar, diğer dijital sistemlerle iletişim kurarak, verileri toplayıp yöneterek ve diğer uygulamalara ekleyerek iş süreçlerini kısaltır. Mevcut bilgi altyapısında köklü değişiklikler gerektirmediği için daha kolay çözümler sunar.

Muhasebe bilgi sistemi işletmelerde yönetim bilgi sisteminin alt sistemlerinden biridir. Muhasebe bilgi sisteminin tasarımında robotik süreç otomasyonunun kullanımı ile manuel işlemlerin yarattığı kaos ve hatalar minimize edilebilir.

Robotik süreç otomasyonunun zorlukları olmasına rağmen, muhasebe uygulamalarında uygun şekilde uygulandığında verimlilik, doğruluk ve maliyet azaltma açısından önemli faydalar sağlayabileceğine dikkat etmek önemlidir.

Bağımsız denetimde etik konusu da önemli olduğu için sistemler ne kadar teknolojik olursa olsun insan faktörü ve etik anlayış bağımsız denetim raporunun oluşturulmasını sağlar. Bu nedenle denetim raporunun tamamen teknolojik süreçler veya yapay zeka kullanılarak hazırlanması daha uzun süre tartışma konusu olmaya devam edecektir.

Bağımsız denetimde insan faktörü önemlidir ve robotik süreç otomasyonu ile sürece katkı sağlanmalıdır. Zaman içerisinde sürecin tamamen yapay zeka veya diğer otomasyonlarla yönetildiği görülecektir. Bu çalışmada robotik süreç otomasyonunun bağımsız denetimde kullanımı incelenecek ve örnek uygulamalar değerlendirilecektir.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASINDA ÖNEMLİLİK KAVRAMI KAPSAMINDA ULUSLARARASI STANDARTLARIN İNCELENMESİ VE DEĞERLENDİRİLMESİ

Alperen Çıkıcı — 2025-04-10

Son yıllarda uluslararası ticaret hacminin artmasıyla birlikte çevresel ve sosyal sorunlar önemli ölçüde gündeme gelmiş, sürdürülebilirlik kavramının önemi daha fazla vurgulanmaya başlanmıştır. Özellikle üretim faaliyetlerinin gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan ülkelere kayması sonucu oluşan çevresel etkiler, küresel çapta yeni tartışmalara ve düzenlemelere yol açmıştır. Birleşmiş Milletler tarafından 1987 yılında yayımlanan Brundtland Raporu, sürdürülebilirlik kavramını ekonomik, sosyal ve çevresel boyutları dengeleyerek mevcut nesillerin ihtiyaçlarını karşılarken gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye atmamak şeklinde tanımlamıştır. Bu bağlamda sürdürülebilirlik raporlaması kavramı ortaya çıkmış ve günümüzde özellikle büyük ölçekli küresel şirketler arasında standart bir uygulama halini almıştır. Ancak şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarında önem verdikleri konuların belirlenmesinde standartlaşmış bir yöntemin bulunmayışı, sektörel ve bölgesel farklılıklara neden olmaktadır. Bu durum önemlilik kavramına yönelik tartışmaları beraberinde getirmiştir. Başlangıçta finansal raporlama alanında ortaya çıkan önemlilik kavramı, son dönemde finansal olmayan sürdürülebilirlik raporlaması alanında da yaygın biçimde uygulanmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı, önemlilik kavramının sürdürülebilirlik raporlamasındaki temellerini literatür temelinde incelemektedir. Detaylı literatür incelemesi, önemlilik değerlendirme kriterlerinin standardize edilmemesi ve, paydaş beklentilerindeki farklılıklar gibi sorunların önemlilik değerlendirme süreçlerini olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, sürdürülebilirlik raporlamasında önemlilik kavramının daha şeffaf ve standart hale getirilmesi gerekmektedir. Uluslararası düzeyde ortak standartların geliştirilmesi, sektörlere özgü kriterlerin oluşturulması ve dijital araçların kullanılması, sürdürülebilirlik raporlarının tutarlılığını ve karşılaştırılabilirliğini artıracaktır.