ÖRGÜTSEL DEMOKRASİNİN İŞLETME VERİMLİLİĞİNE ETKİSİ
DOI:
https://doi.org/10.69599/izd.2948Anahtar Kelimeler:
Demokrasi- Örgütsel Demokrasi- VerimlilikÖzet
Demokrasi çoğunlukla siyaset ve kamu yönetimi disiplininin konusu olsa da postmodernizm perspektifinden bakıldığında toplumların beklentilerinin ve isteklerinin karşılanmasında önemli bir işlev gören işletmeler için de büyük önem taşımaktadır. İşletmeler açısından demokrasi kaynağında eşitlik ve katılımcılık olan yeni bir yönetim paradigmasını ortaya koymaktadır. Örgütsel demokrasi, örgütsel verimliliğe etkilerinden dolayı günümüzde işletmelerin üzerinde durduğu önemli bir konudur. Demokrasi anlayışının işletme yönetimi tarafından benimsenmesi ile meydana gelen örgütsel demokrasi, çalışanların doğrudan ya da dolaylı olarak örgüt yönetimine katılımı anlamına gelmektedir. Diğer bir ifadeyle örgütsel demokrasi çalışanların yönetime ve karar süreçlerine dahil edilmesidir. Dolayısıyla örgütsel demokrasinin özünde katılımcı bir yönetim anlayışı vardır. Katılımcı yönetim anlayışının benimsendiği işletmelerde çalışanların aidiyet duygusunun, motivasyonunun, performansının ve verimliliğinin artacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada örgütsel demokrasi kavramı ve verimliliğe etkisi kavramsal perspektifte analiz edilerek işletmelere öneriler sunmak ve literatüre katkı sağlamak amaçlanmıştır.
İndirmeler
Referanslar
Akgündüz, Y. (2020). Örgütsel Davranış. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Akpınar, M. (2011). Gün Işığında Yönetim Açısından Türk Kamu Yönetiminde Açıklık ve Şeffaflık Sorunu. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 235-261.
Altıntaş, M., & Özata, M. (2023). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Eğitim Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. ODÜSOBİAD, 13(1), 379-410.
Arpacı, Ö. Y., & Arman, M. (2015). Yönetici ve İşgörenlerin Örgütsel Adalet Algıları Üzerine Bir Araştırma. Yeni Fikir Dergisi, 7(15), 101-122.
Bakan, İ., Güler, B., & Kara, E. (2017). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Adalet ve Örgütsel Destek Algıları Üzerine Etkileri: Otel Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (4), 1031-1048.
Coşan Erkal, P. (2012). Örgütsel Demokrasi: Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Coşan, P. E., & Gülova, A. A. (2014). Örgütsel Demokrasi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2), 231-248.
Çalışkan, A. Ö., & Güler, H. (2013). Şeffaflık ve Kamuyu Aydınlatma Ekseninde İnternette Finansal Raporlama. Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis, 116, 57-84.
Çankaya, M. (2018). Organisational Democracy. H. Eris ve F. Bucak. (Editörler). New Approaches in Health Scıences içinde(ss.6-40). Adıyaman: İKSAD Publishing House. (ISBN: 978-605-7923-21-9).
Çelik, Ç., & Büyükbeşe, T. (2022). Örgütsel Demokrasi’nin Örgütsel Performansa Etkisinde Örgütsel Sesliliğin Aracı Rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 18(3), 912-928.
Çetinkaya, F. F., Altıntaş, M., & Shirpor K. W. (2024). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkisi: Afganistan Belh Kentinde Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(1), 129-141.
Çiftçi, G. E. (2021). Örgütsel Demokrasi. M. Ak. (Ed.). Örgütsel Davranış Üzerine Literatür Analizi ve Ölçekler içinde(ss.303-337). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Çolaksel, M. & Hırlak, B. (2023). Örgütsel Demokrasi. B. Hırlak. (Ed.). Örgütsel Davranış Kavramlar ve Araştırmalar-II içinde(ss.325-352). Gaziantep: Özgür Yayınları.
Deist, H. V. (2008). Possibilities of Democratisation in Organisations. Social Epistemology, 22, 97-107.
Demirkıran, A. G. Ö., Eser, H. B., & Keklik, B. (2011). Demokrasinin Tabana Yayılması, Yönetimde Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Bağlamında Bilgi Edinme Hakkı Kanunu. Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(2), 169-192.
Eren, E. (2020). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. (17. Baskı), İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
Eren, M. Ş. Tokgöz, E & Saylan, O. (2014). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin İşgören Katılımı Üzerindeki Etkisi: İş Zenginleştirme ve Güçlendirmenin Düzenleyici Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 89-106.
Eryeşil, K. (2020). Örgütsel Demokrasi. K. Eryeşil. (Ed.), Pozitif Örgütsel Davranışta Güncel Yaklaşımlar. Konya: Eğitim Yayınevi.
Eyison, S. (2025). Örgütsel Demokrasi İle Örgütsel İmaj Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Fenton, T. (2002). The Democratic Company. Four Organizations Transforming Our Workplace and Our. World Dynamic Inc, USA.
Foley, J. R., & Polanyi, M. (2006). Workplace Democracy: Why Bother? Economic and Industrial Democracy, 27(1), 173-191.
Forcadell, F. J. (2005). Democracy, Cooperation and Business Success: The Case of Mondragon Corporacion Cooperativa. Journal of Business Ethics, 56, 255-274.
Geçkil, T., & Tikici, M. (2015). Örgütsel Demokrasi Ölçeği Geliştirme Çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 48(4), 41-78.
Geçkil, T., & Koçyiğit, N. (2017). Örgütsel Demokrasi İle Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişki: Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(4), 331-346.
Geçkil, Ç., Akpınar, A. T., & Taş, Y. (2017). Örgütsel Demokrasinin İş Tatmini Üzerindeki Etkisi: Bir Alan Araştırması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 649-674.
Geçkil, T. ve Şendoğdu, A. A. (2021). The Impact of Perceived Organizational Democracy on the Quality of Work Life: An İnvestigation ın The Banking Sector. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 497-507.
Greenberg, J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today And Tomorrow. Journal of Management, 16, 399-432.
Göker, S. D., & Gündüz, Y. (2017). Eğitim Denetimi Sürecinde Hesap Verebilirlik ve Şeffaflık Uygulamaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 83-93.
Harrison, J.S., & Freeman, E.S. (2004). Special Topic: Democracy in and Around Organizations is Organizational Democracy Worth the Effort?. Academy of Management Perspectives, 18(3), 49- 53.
Hatcher, T. (2006). Democratizing the Workplace Through Professionalization of Human Resource Development. International Journal of Training and Development, 10(1), 67-82.
Kandemir, M., & D. Yardımcıoğlu, (2014). İş Hukukunda Eşitlik İlkesi. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(30-31), 1-44.
Karabulut, S. (2025). Okullarda Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Yabancılaşmanın İncelenmesi. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Karatepe, S. (2005). Örgütlerde İletişim-Güdülenme İlişkisi. Ankara: Siyasal Kitabevi.
Kesen, M. (2015). Örgütsel Demokrasinin Çalışan Performansı Üzerine Etkileri: Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 535-562.
Kıran Morkoç, İ. (2024). Hastanelerde Örgütsel Demokrasi Algısının İş Tatminine Etkisinde Psikolojik Güçlendirmenin
Aracılık Rolü: Bilecik İli Örneği. Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Sakarya.
Kızanlıklı, M. M., Koç, H., & Kılıçlar A. (2016). Örgütsel Güç ve Gücün Kaynakları Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 488-504.
Koç, F. (2017). Türkiye’de Stratejik Yönetim Anlayışı Çerçevesinde Hesap Verebilirlik Mekanizması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(63), 230-244.
Korkmaz, E. V., & Çelik, A. (2020). Katılımcı Yönetimde Önemli Bir Kavram Olarak Örgütsel Demokrasiye İlişkin; Ulusal Tez Merkezi, TR Dizin ve Dergipark Veri Tabanları Kapsamında Bir İçerik Analizi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 1303-1321.
Mcneil, M., & Malena, C. (2010). Social Accountability in Africa: An Introduction. İçinde M. Mcneil & C. Malena (Eds.), Demanding Good Governance: Lessons From Social Accountability İnitiatives in Africa (ss. 1-28). Washington, DC: World Bank.
Mellizo, P., & M.D. Carr, (2015) Workplace Democracy: Current State and Future Directions of the Litera
Moorman, R. H. (1991). Relationship between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Perceptions Infkuence Employee Citizenship?. Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-955.
Paksoy, H. M., Özbezek, B. D., & Gül, M. (2020). Örgütsel Demokrasi. M.Ş. Şimşek, A. Çelik, T. Akgemci ve A. Diken. (Editörler). Örgütsel Demokrasi ve Yönetim Psikolojisi içinde(ss.447-458). Konya: Eğitim Yayınevi.
Pamukçu, F. (2011). Finansal Raporlama ile Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflıkta Kurumsal Yönetimin Önemi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 50, 133-148.
Powley, E. H., Fry, R. E., Barret, F. J., & Bright, D. S. (2004). Dialogic Democracy Meets Command and Control: Transformation Through the Appreciative Inquiry Summit. Academy of Management Executive, 18(3), 67-80.
Rahmaty, Y. (2023). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Sinizm Üzerine Etkisinin Analizi: Afganistan’daki Devlet Eğitim Kurumları Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
Sadykova, G., & Tutar, H. (2014). Örgütsel Demokrasi ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-16.
Safari, A., Salehzadeh, R., & Ghaziasgar, E. (2018). Exploring the Antecedents and Consequences of Organizational Democracy. The TQM Journal, 30(1), 74-96.
Sözen, C., Yeloğlu, H. O., & Ateş, F. (2009). Eşitsizliğe Karşı Sessiz Kalma: Mavi Yakalı Çalışanların Motivasyonu Üzerine Görgül Bir Çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 395-408.
Şen, E., & Bolat, M. (2015). İşletmelerde Demokratik Yönetim Anlayışının İnovasyon ve Firma Performansı Üzerine Etkisi: İstanbul Avrupa Yakası Lojistik İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 149-172.
Taşçıoğlu, D. H. (2011). Örgütsel Adalet Algısının Ölçülmesine Yönelik Kamu Kurumunda Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi I, 136-150.
TDK. (2025). Türkçe Sözlük. (https://sozluk.gov.tr/).Erişim Tarihi:11.07.2025
Tunay, M. (2024). Örgütsel Demokrasi İle Okul İklimi Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ağrı.
Uysal, A. (2019). Örgütsel Demokrasinin Örgütsel Bağlılığa Etkisi: İstanbul Deniz Otobüsleri Çalışanları Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Weber, W. G., Unterrainer, C., & Schmid, B. E. (2009). The Influence of Organizational Democracy on Employees’ Socio-moral Climate and Prosocial Behavioral Orientations. Journal of Organizational Behavior, 30(8), 1127-1149.
Weber, W. G., Unterrainer, C., & Jønsson, T. F. (2023).Organizational Democracy, Organizational Participation, And Employee Ownership: Individual, Organizational and Societal Outcomes. Frontiers in Psychology, 14, 1135138.
Witteloostuijn, A. V., & Jong, G. D. (2008). Organizational Democracy. Içinde S. Clegg & J. Bailey (Eds.), International Encyclopedia of Organization Studies (ss.1040-1042). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
Yazdani, N. (2010). Organizational Democracy and Organization Structure Link: Role of Strategic Leadership & Environmental Uncertainlystrategic Leadership & EnvironmentalUncertainly. Business Review, 5(2), 51-74.
Yazıcıoğlu, İ., & Topaloğlu, I. G. (2009). Örgütsel Adalet ve Bağlılık İlişkisi: Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 1(1), 3-6.
Yıldırım, M., & Deniz, M. (2020). Çalışanların Örgütsel Demokrasi Algılarının İşle Bütünleşme Düzeyine Etkisi: Bir Alan Araştırması. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6(29), 279- 297.
Yıldız, Ş. (2021). Örgütsel Güven ve Örgütsel Demokrasi İlişkisi: Sağlık Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Sakarya.
