TÜRKİYE’DE VERGİ KANUNLARININ ANAYASAL DENETİMİ: MÜLKİYET HAKKI
Özet Görüntüleme: 79
/ 
PDF İndirme: 67
DOI:
https://doi.org/10.69599/izd.2813Anahtar Kelimeler:
Mülkiyet Hakkı- Vergi- Anayasa Mahkemesi- Bireysel Başvuru YoluÖzet
Bu makale, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin vergi kanunları üzerindeki anayasal denetim sürecini, mülkiyet hakkı bağlamında detaylı bir şekilde analiz etmektedir. Anayasalar, devletin temel organlarının işleyişini düzenlemenin yanı sıra bireylerin hak ve özgürlüklerini de güvence altına almaktadır. Vergilendirme, devletin egemenlik yetkisine dayanarak bireylerin mülkiyet hakkına müdahale ettiği bir alan olarak, anayasal çerçevede dikkatle ele alınması gereken bir konu olmuştur.
Makale, mülkiyet hakkının korunmasında Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvuru mekanizmasını nasıl işlevsel hale getirdiğini incelemektedir. Özellikle Gelir Vergisi Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, Özel Tüketim Vergisi Kanunu, Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu ve Emlak Vergisi Kanunu çerçevesinde yapılan bireysel başvurular detaylandırılmıştır. Bu başvuruların önemli bir kısmında mülkiyet hakkı ihlali tespit edilerek yeniden yargılama yoluna gidildiği belirtilmiştir. İhlal tespit edilen durumlarda genellikle yeniden yargılama yapılmış ancak bu süreçlerin uzun sürmesi bireylerin hızlı adalet beklentisini karşılamaktan uzak kalmıştır.
Makale, anayasal ilkeler çerçevesinde öneriler sunmaktadır: Vergi mevzuatındaki belirsizliklerin giderilmesi, mükelleflerin hak ve sorumluluklarının açık bir şekilde tanımlanması ve karar süreçlerinin hızlandırılması gibi reformlarla bireylerin mülkiyet hakkının daha etkili korunabileceği vurgulanmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin bireysel başvurular üzerindeki denetimi, sadece hak ihlallerini önlemekle kalmayıp Türkiye’nin hukuk devleti ilkesine bağlılığını güçlendirmekte önemli bir araç olarak değerlendirilmektedir.
İndirmeler
Referanslar
Algan, B. (2014). Bireysel başvurularda “açıkça dayanaktan yoksunluk” kriterinin Anayasa Mahkemesi tarafından yorumu ve uygulanması. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 63(2), 247-284.
Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararları, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ (erişim tarihi: 01.01.2025).
Çakan, S., & Avcı, O. (2021). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Mükellef Hakları: Mülkiyet Hakkı ve Adil Yargılanma Hakkı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(1), 639-678.
Gelir Vergisi Kanunu [GVK]. (1961). 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu (no. 10700).
Gözler, K. (2019). Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin basım yayın dağıtım, Bursa.
Kahraman, M. (2013). Almanya’daki Anayasa Şikâyeti ile Karşılaştırmalı Olarak Türkiye’de Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Yolu. HUMANITAS-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(01), 129-146.
Katma Değer Vergisi Kanunu [KDVK]. (1984). 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (no. 18563).
Kurumlar Vergisi Kanunu [KVK]. (2006). 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (no.26205).
Özel Tüketim Vergisi Kanunu [ÖTVK]. (2002). 4760 Sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu (No.24783).
Şenyüz, D., Yüce, M., & Gerçek, A. (2019). Vergi Hukuku, Ekin basım yayın dağıtım, Bursa.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). Resmî Gazete (No. 17863, 9 Kasım 1982).
